Το πρώτο θέμα με το οποίο θα ασχοληθεί η κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών μετά τη θερινή διακοπή είναι η εξέταση του πακέτου επτά νομοσχεδίων για την εναρμόνιση της κυπριακής νομοθεσίας με την οδηγία (ΕΕ) 2021/2167 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Νοεμβρίου 2021 για τους διαχειριστές πιστώσεων και την τροποποίηση των οδηγιών 2008/48/ΕΚ και 2014/17/ΕΕ, γνωστή ως οδηγία για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια
Σε προηγούμενο στάδιο η διαβούλευση έχει οδηγήσει στην ενσωμάτωση τροποποιήσεων οι οποίες αναμένεται να καταστήσουν πιο λειτουργικό το όλο σύστημα και σύμφωνο με τον στόχο των δύο οδηγιών που είναι η ανάπτυξη μιας πανευρωπαϊκής αγοράς πώλησης δανείων.
Η βασική τροποποίηση αφορά την κάλυψη όλων των δανείων από τη νέα νομοθεσία. Η αρχική πρόθεση των νομοθετών ήταν η διατήρηση του υφιστάμενου περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα Νόμου που θα καλύπτει τα υφιστάμενα ΜΕΔ τα οποία βρίσκονται ήδη εκτός του τραπεζικού συστήματος και έχουν μεταβιβαστεί σε Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων (ΕΕΠ), με τη νέα νομοθεσία να αφορά τα ΜΕΔ που θα δημιουργηθούν μετά την ψήφισή της.
Η διατήρηση δύο καθεστώτων για τα ΜΕΔ είχε χαρακτηριστεί από τις ΕΕΠ πηγή ασάφειας που δεν οδηγεί στην εκπλήρωση των στόχων της οδηγίας που είναι η δημιουργίας μιας λειτουργικής δευτερογενούς αγοράς ΜΕΔ. Το επιχείρημα είναι ότι αν υπήρχαν δύο παράλληλα νομικά πλαίσια εντός των οποίων θα καλούνται να λειτουργούν οι αγοραστές και διαχειριστές πιστώσεων στην Κύπρο, εφαρμόζοντας το ένα ή το άλλο αναλόγως του πότε αποκτήθηκαν τα δάνεια, θα προκαλούσε αχρείαστη πολυπλοκότητα, ασάφεια και περιττό διοικητικό κόστος τόσο για τους υφιστάμενους αγοραστές και διαχειριστές, αλλά και για τις εποπτικές αρχές.
Οι υφιστάμενοι αγοραστές πιστώσεων απέκτησαν πιστωτικές διευκολύνσεις με βάση το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, αναλαμβάνοντας ΜΕΔ ύψους €22 δισ, συμβάλλοντας στην αποκλιμάκωση του υψηλού ποσοστού ΜΕΔ στους ισολογισμούς των τραπεζών και στη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην Κύπρο. Τα δύο νομικά καθεστώτα θα τις έφερναν σε δυσμενή διάκριση σε σχέση με τους νέους αγοραστές πιστώσεων που θα αγοράζουν δάνεια με βάση τον νέο καθεστώς. Οι τελευταίοι με βάση τον εναρμονιστικό νόμο δεν θα υπόκεινται σε αδειοδότηση από την Κεντρική Τράπεζα, ούτε σε υποχρεώσεις ελάχιστου κεφαλαίου και διαδικασιών εσωτερικής διακυβέρνησης, ενώ οι υφιστάμενοι αγοραστές των παλαιών δανείων θα συνεχίσουν να είναι αδειοδοτημένοι και εποπτευόμενοι με βάση τον υφιστάμενο εθνικό νόμο.
Επιπρόσθετα ένα διπλό καθεστώς θα λειτουργεί ως αντικίνητρο στην περαιτέρω πώληση των παλαιών ΜΕΔ, αφού μόνο αδειοδοτημένοι αγοραστές από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου θα μπορούν να τα αγοράζουν, μειώνοντας δραστικά τον ανταγωνισμό.
Ο στόχος των αλλαγών
Σημειώνεται ότι ο Ευρωπαίος νομοθέτης μέσα από την οδηγία εναρμονίζει τις απαιτήσεις αδειοδότησης των διαχειριστών πιστώσεων.
Στο προοίμιο της οδηγίας εξηγείται ότι «οι αγοραστές πιστώσεων και οι διαχειριστές πιστώσεων δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τα οφέλη της εσωτερικής αγοράς, λόγω των εμποδίων που θέτουν τα αποκλίνοντα εθνικά καθεστώτα, ελλείψει ειδικού και συνεκτικού ρυθμιστικού και εποπτικού καθεστώτος. Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν κοινά ενωσιακά πρότυπα για τη ρύθμιση των διαχειριστών πιστώσεων. Ειδικότερα, δεν έχουν θεσπιστεί κοινά πρότυπα για τη ρύθμιση της είσπραξης οφειλών. Τα κράτη μέλη έχουν πολύ διαφορετικούς κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι αγοραστές πιστώσεων μπορούν να αποκτούν συμβάσεις πίστωσης από πιστωτικά ιδρύματα. Οι αγοραστές πιστώσεων που αγοράζουν πιστώσεις που εκδίδονται από πιστωτικά ιδρύματα δεν ρυθμίζονται σε ορισμένα κράτη μέλη, ενώ σε άλλα υπόκεινται σε διάφορες απαιτήσεις, που σε ορισμένες περιπτώσεις ισοδυναμούν με απαίτηση απόκτησης άδειας λειτουργίας ως πιστωτικού ιδρύματος. Αυτές οι διαφορές μεταξύ των ρυθμιστικών απαιτήσεων έχουν επιφέρει σημαντικά εμπόδια στη νόμιμη διενέργεια διασυνοριακών αγορών πιστώσεων στην Ένωση, κυρίως λόγω της αύξησης του κόστους συμμόρφωσης που συνεπάγεται η αγορά χαρτοφυλακίων πιστώσεων. Κατά συνέπεια, οι αγοραστές πιστώσεων δραστηριοποιούνται σε περιορισμένο αριθμό κρατών μελών, με αποτέλεσμα ο ανταγωνισμός στην εσωτερική αγορά να είναι ισχνός, καθώς ο αριθμός ενδιαφερόμενων αγοραστών πιστώσεων παραμένει χαμηλός. Αυτό με τη σειρά του είχε ως αποτέλεσμα, η δευτερογενής αγορά για τα ΜΕΔ να μην λειτουργεί αποτελεσματικά».
Πρόσβαση σε δεδομένα
Η κατάργηση της υφιστάμενης νομοθεσίας προκαλεί και ορισμένες άλλες τροποποιήσεις:
- Οι υφιστάμενες εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων που κατέχουν άδεια θα αδειοδοτούνται αυτόματα ως διαχειριστές δανείων.
- Η προτεινόμενη νομοθεσία δίνει πρόσβαση στη βάση δεδομένων του Κτηματολογίου και στο Άρτεμις σε πρόσωπο το οποίο έχει αδειοδοτηθεί ως διαχειριστής πιστώσεων δυνάμει του εναρμονιστικού περί Διαχειριστών Πιστώσεων και Αγοραστών Πιστώσεων και για Συναφή Θέματα Νόμου και διαχειρίζεται πιστωτικές διευκολύνσεις. Η πρόσβαση αυτή θα αφορά και τους υφιστάμενους αγοραστές και διαχειριστές.
- Στη νέα νομοθεσία θα διατηρηθούν τα άρθρα 18 και 19 του υφιστάμενου νόμου (αφορούν την «πώληση πιστωτικής διευκόλυνσης» και τη «γνωστοποίηση από εκχωρητή και αγοραστή προς δανειολήπτες, εγγυητές και παρόχους εξασφάλισης και δημοσίευση του χρόνου μεταβίβασης»). Σύμφωνα με υπόμνημα της ΚΕΔΙΠΕΣ, τα θέματα που άπτονται του περιεχομένου των άρθρων 18 και 19 έχουν εξεταστεί ήδη σε αριθμό υποθέσεων από τα δικαστήρια και δεν θεωρείται πρόσφορο να αφεθεί ένα τόσο σημαντικό κομμάτι του νόμου, απλώς σε παραπομπή σε άλλη νομοθεσία.
